زمان طلایی درمان سکته مغزی . سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است که مداخله به موقع می تواند به طور قابل توجهی بر نتایج بیماران تأثیر بگذارد. زمانی اتفاق می‌افتد که خونرسانی به بخشی از مغز قطع یا کاهش می‌یابد و از دریافت اکسیژن و مواد مغذی بافت مغز جلوگیری می‌کند. سلول های مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن می کنند. دو نوع اصلی سکته مغزی وجود دارد: سکته مغزی ایسکمیک، ناشی از انسداد رگ خونی تغذیه‌کننده مغز، و سکته هموراژیک، ناشی از خونریزی در داخل یا اطراف مغز.
اصطلاح “زمان طلایی” از اورژانس گرفته شده است و به اولین ساعت پس از شروع بیماری یا آسیب حاد اطلاق می شود. در زمینه سکته مغزی، زمان طلایی بسیار مهم است زیرا بافت مغز به کمبود اکسیژن و مواد مغذی بسیار حساس است. مداخله پزشکی سریع می تواند به کاهش آسیب مغزی و بهبود شانس بهبودی کمک کند.
سکته مغزی ایسکمیک که تقریباً ۸۷ درصد از سکته‌های مغزی را تشکیل می‌دهد، معمولاً در اثر لخته‌ای ایجاد می‌شود که جریان خون را به مغز مسدود می‌کند. کمبود اکسیژن در نتیجه منجر به مرگ سلول های مغز در ناحیه آسیب دیده می شود. از طرف دیگر، سکته هموراژیک در نتیجه پارگی رگ خونی ایجاد می شود که منجر به خونریزی در داخل یا اطراف مغز می شود. هر دو نوع سکته مغزی می توانند آسیب عصبی قابل توجهی ایجاد کنند، اما رویکردهای درمانی متفاوت است.
بیشتر بخوانید: کاردرمانی سکته مغزی در منزل
اهمیت زمان طلایی درمان سکته مغزی
در سکته مغزی ایسکمیک، درمان بر ضرورت بازگرداندن جریان خون به ناحیه آسیب دیده مغز تاکید می کند. مطالعات نشان داده است که به ازای هر دقیقه درمان نشدن یک سکته مغزی، تقریباً ۱٫۹ میلیون نورون، ۱۴ میلیارد سیناپس و ۱۲ کیلومتر از رشته های میلین دار از بین می روند. این از دست دادن گسترده بافت مغز می تواند منجر به ناتوانی شدید یا مرگ شود. از این رو، هر چه مداخله سریعتر باشد، احتمال نتیجه مطلوب بیشتر است.
تشخیص زودهنگام علائم سکته مغزی برای شروع درمان فوری حیاتی است. مخفف F.A.S.T. به طور گسترده برای کمک به یادآوری علائم سکته مغزی استفاده می شود:
- افتادگی صورت: آیا یک طرف صورت افتادگی دارد یا بی حس است؟ از فرد بخواهید لبخند بزند.
- ضعف بازو: آیا یک دست ضعیف است یا بی حس؟ از فرد بخواهید هر دو دست خود را بالا بیاورد. آیا یک دست به سمت پایین حرکت می کند؟
- مشکل گفتار: آیا گفتار نامفهوم است، آیا آنها قادر به صحبت نیستند یا درک آنها سخت است؟ از فرد بخواهید جمله ساده ای مانند “آسمان آبی است” را تکرار کند. آیا جمله به درستی تکرار شده است؟
- زمان تماس با اورژانس: اگر فرد هر یک از این علائم را نشان داد، حتی اگر از بین رفت، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید و او را به بیمارستان ببرید.
پس از ورود به بیمارستان، ارزیابی تشخیصی بر تایید تشخیص سکته مغزی، تعیین نوع سکته مغزی و ارزیابی شدت بیماری متمرکز است.
مطالعات تصویربرداری
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): سی تی اسکن بدون کنتراست معمولاً اولین آزمایش تصویربرداری است که برای تمایز بین سکته مغزی ایسکمیک و هموراژیک انجام می شود. این بسیار مهم است زیرا درمان این دو نوع سکته مغزی بسیار متفاوت است.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): MRI ممکن است برای ارائه تصاویر دقیق تر از بافت مغز و شناسایی میزان آسیب استفاده شود. به ویژه در تشخیص سکته های ایسکمیک کوچک یا اولیه که ممکن است در سی تی اسکن قابل مشاهده نباشند مفید است.
سی تی آنژیوگرافی (CTA) و آنژیوگرافی MR (MRA): این تکنیک های تصویربرداری برای تجسم رگ های خونی در مغز و شناسایی انسداد یا ناهنجاری ها استفاده می شود.
تست های آزمایشگاهی
آزمایش‌های آزمایشگاهی، از جمله قند خون، مشخصات انعقادی و شمارش کامل خون، برای رد سایر شرایطی که ممکن است علائم سکته مغزی را تقلید کنند و برای آماده‌سازی برای مداخلات بالقوه ضروری هستند.
زمان طلایی درمان سکته مغزی حاد
اهداف اولیه درمان سکته مغزی حاد بازگرداندن جریان خون در سکته مغزی ایسکمیک، مدیریت خونریزی در سکته هموراژیک و جلوگیری از عوارض است.
سکته مغزی ایسکمیک
درمان سکته مغزی ایسکمیک در طول ساعت طلایی عمدتاً شامل درمان ترومبولیتیک و مداخلات اندوواسکولار است.
سکته هموراژیک
درمان سکته هموراژیک بر کنترل خونریزی، کاهش فشار داخل جمجمه و جلوگیری از عوارض تمرکز دارد.
مداخلات جراحی
Clipping یا Coiling: برای آنوریسم‌هایی که پاره شده‌اند، برای جلوگیری از خونریزی بیشتر می‌توان عمل جراحی یا کویلینگ داخل عروقی را انجام داد.
کرانیوتومی: در موارد خونریزی قابل توجه داخل مغزی، ممکن است کرانیوتومی برای برداشتن لخته خون و کاهش فشار روی مغز انجام شود.
مدیریت پزشکی
کنترل فشار خون: مدیریت دقیق فشار خون برای جلوگیری از خونریزی بیشتر ضروری است.
ضد انعقاد معکوس: اگر بیمار تحت درمان ضد انعقاد باشد، ممکن است داروهای معکوس کننده برای کاهش خطر خونریزی تجویز شود.
مدیریت و توانبخشی طولانی مدت
پس از درمان اولیه در طول زمان طلایی، مدیریت مداوم و توانبخشی برای به حداکثر رساندن بهبودی و کاهش خطر عود ضروری است.
توانبخشی سکته مغزی جزء حیاتی بهبودی است و هدف آن کمک به بیماران برای بازیابی استقلال و بهبود کیفیت زندگی است.
فیزیوتراپی: بر بهبود تحرک، قدرت و تعادل تمرکز دارد.
کاردرمانی: به بیماران کمک می کند تا فعالیت های روزمره زندگی را دوباره یاد بگیرند و با محدودیت های فیزیکی سازگار شوند.
گفتار و زبان درمانی: به بیماران مبتلا به مشکلات گفتاری، زبانی و بلع کمک می کند.
شناخت درمانی: به مسائل مربوط به حافظه، توجه و حل مسئله می پردازد.
کاردرمانی سکته مغزی در منزل
کاردرمانی (OT) نقش مهمی در فرآیند توانبخشی برای بازماندگان سکته مغزی ایفا می کند. هدف اولیه کاردرمانی پس از زمان طلایی درمان سکته مغزی کمک به افراد برای بازیابی استقلال و بهبود کیفیت زندگی خود از طریق قادر ساختن آنها برای انجام فعالیت های روزانه و شرکت در مشاغل معنادار است. سکته مغزی اغلب منجر به اختلالات جسمی، شناختی و عاطفی می شود که می تواند بر توانایی فرد برای انجام کارهای روزمره تأثیر بگذارد. کاردرمانگران برای رسیدگی به این چالش ها از طریق یک رویکرد جامع و شخصی با بیماران کار می کنند.
اهداف کاردرمانی در توانبخشی سکته مغزی
عملکرد بازیابی: یک هدف اولیه بازیابی هر چه بیشتر توانایی عملکردی است. این شامل توانایی های فیزیکی مانند قدرت، هماهنگی و مهارت و همچنین عملکردهای شناختی مانند حافظه، توجه و حل مسئله می شود.
بهبود کیفیت زندگی: افزایش توانایی بیمار برای انجام فعالیت های روزانه به طور مستقل می تواند به طور قابل توجهی کیفیت کلی زندگی و عزت نفس او را بهبود بخشد.
افزایش سازگاری: زمانی که بازیابی کامل عملکردهای خاص امکان پذیر نباشد، OT بر کمک به بیماران برای سازگاری با شرایط جدید خود از طریق تکنیک های جبرانی و استفاده از وسایل کمکی تمرکز می کند.
پیشگیری از عوارض: درمانگران برای جلوگیری از عوارضی مانند انقباض عضلانی، زخم های فشاری و سقوط کار می کنند.
