۱- آسیب عروقی مغز (CVA) یا سکته های مغزی ( strokes):

آسیب های عروقی مغزی شایعترین بیماری ناتوان کننده دستگاه اعصاب می باشد.چنانچه جریان خون مغز به مدت ۱۰ ثانیه قطع شود اغما ایجاد میشود و پس از ۳ ال ۵ دقیقه ضایعات جبران ناپذیری در مغز پدید می آید.

در زیر به تعریف ب خی از واژه ها می پردازیم:

Stroke :یک واژه عمومی برای همگی آسیب های عروقی مغز شامل خونریزی و ایسکمی که نشانه های نورولوژی آن بیش از ۲۴ ساعت باقی بماند.

TIA: ایسکمی زودگذر مغزی است یعنی نشانه های مغزی با منشا    عروقی در کمتر از بیست و چهار ساعت کاملا برطرف می گردد

RIND: یعنی پیدایش نشانه های عصبی با منشا عروقی که در مدت یک تا سه هفته رفع گردد در واقع این واژه به یک سکته خفیف و خوش خیم اطلاق میگردد.

Thrombosis: یعنی تشکیل توده جامدی از اجزای خون درون رگ مغزی است که موجب بسته شدن آن و پیدایش نشانه های عصبی می گردد.

Embolism: آمبولی مغزی انسداد یک رگ مغزی به دلیل جابجایی توده ای از سلول ها و عناصر خونی ،لخته (ترومبوز) می باشد که معمولا در جای دیگری پدید می آیدو به طرف بالا حرکت میکند.

Intracerebral hemorrhage: در خونریزی درون مغزی شاخه های کوچک سرخرگهای مغزی پاره شده، خونریزی کوچک تا بزرگ در مغز ایجاد میکند. علت شایع این عا ضه فشار خون بسیار بالا می باشد.

subarachnoid hemorrhage: اگر خونریزی به دلیل آنوریسم شریانی باشد خونریزی زیرعنکبوتیه یا ساب آراکنویید ایجاد میشود که نشانه های آن تحریک مننژ، سفتی گردن و سردرد شدید ناگهانی می باشد.

دسته ای از بیماریهای دژنراتیو سیستم عصبی است که منحصرا رشته های حرکتی را فرا میگیرد و به هیچ وجه رشته های حسی مبتلا نمیشوند.
در تمام انواع آن تحلیل رفتن عضلات به صورت آهسته و پیشرونده تظاهر می کند.

شایعترین بیماری نورون محرکه ALS می باشد که در اواخر میانسالی آعاز میشود.

این بیماری یکی از بیماریهای گروه دستگاه اکستراپیرامیدال است که در آن سلولهای جسم سیاه در مغز میانی از بین میروند و انقال دهنده عصبی دوپامین که توسط آنها ساخته میشود کاهش می یابد.

سفتی اندام ها
لرزش حین استراحت
نگاه ثابت
چهره ماسکه
گام های کوتاه
تکلم یکنواخت
از نشانه های مهم این بیماری است

در ایران به خصوص در سالهای اخیر به دلیل افزایش سریع راه ها و سایل نقلیه و عدم رعایت قوانین میزان ضربه های مغزی افزایش یافته است.

هنگام مواجهه با بیمار ضربه مغزی مهمترین موضوع وضعیت هوشیاری بیمار است که با معیار گلاسکو یا GCS سنجیده می شود.

عمده ترین اختلالات در ضایعات مخچه به شرح زیر میباشد:
کاهش تون عضلات
خستگی
فقدان هماهنگی حرکتی
اختلال در پوسچر
اختلال در تخمین فاصله
عدم توانایی در انجام حرکات ترکیبی
اختلال در راه رفتن
اختلال در انجام حرکات سریع و تکراری
اختلال در تکلم
نیستاگموس
بزرگ نویسی

این بیماری سردسته بیماری هایی است که با تخریب میلین اعصاب مرکزی بصورت پلاک های کوچک یا بزرگ منفرد یا متعدد تظاهر پیدا میکند و بسته به اینکه پلاک در کدام قسمت اعصاب مرکزی باشد نشانه های بیماری متفاوت خواهد بود.

ضایعات نخاعی بر حسب محل آسیب در ستون فقرات به سه دسته گردنی، پشتی و کمری تقسیم میشوند.

همچنین این عارضه را میتوان به دو دسته کامل و ناقص تقسیم کرد که در ضایعات ناقص مقداری از عملکرد حسی و یا قدرت حرکتی باقی میماند.