تمرین درمانی برای سکته مغزی یکی از اجزای حیاتی توانبخشی است که با هدف بهبود عملکرد فیزیکی، تحرک و کیفیت کلی زندگی برای افرادی که دچار سکته شده اند، است.
سکته مغزی، یک اورژانس پزشکی، زمانی اتفاق میافتد که جریان خون به مغز، یا به دلیل انسداد یا پارگی رگ خونی، قطع میشود. این وقفه سلول های مغز را از اکسیژن و مواد مغذی محروم می کند و منجر به مرگ سلولی و اختلالات فیزیکی و شناختی شدید بالقوه می شود.
بازماندگان سکته مغزی اغلب طیفی از نقایص فیزیکی، از جمله فلج یا ضعف در یک طرف بدن (همی پارزی)، اختلال در تعادل و هماهنگی، کاهش تحرک و سفتی عضلانی (اسپاستیسیته) را تجربه می کنند. ورزش درمانی یا همان تمرین درمانی نقشی حیاتی در رسیدگی به این آسیب ها، ارتقاء بهبودی و کمک به افراد برای بازیابی استقلال در فعالیت های روزانه ایفا می کند.
متخصص کاردرمانی سکته مغزی در منزل انواع تمرینات ورزشی را متناسب با شرایط هر بیمار و بطور شخصی سازی شده برای بیمار در نظر گرفته و نحوه انجام تمرینات را به وی آموزش می دهد.
اهمیت تمرین درمانی برای سکته مغزی
بازیابی حرکتی: ورزش درمانی بر بهبود عملکرد حرکتی و بازیابی الگوهای حرکتی متاثر از اختلالات ناشی از سکته تمرکز دارد. از طریق تمرین های تکراری و خاص، بازماندگان سکته مغزی می توانند مهارتهای حرکتی را دوباره بیاموزند و کنترل اندام های آسیب دیده را دوباره به دست آورند.
استقلال عملکردی: با هدف قرار دادن تحرک، تعادل و هماهنگی، ورزش درمانی به بازماندگان سکته مغزی این امکان را میدهد تا فعالیتهای روزانه را مستقلتر انجام دهند. این شامل کارهایی مانند پیاده روی، لباس پوشیدن و فعالیت های مراقبت از خود است که برای حفظ استقلال و کیفیت زندگی ضروری هستند.
پیشگیری از عوارض ثانویه: بی تحرکی و ضعف عضلانی به دنبال سکته مغزی می تواند خطر عوارض ثانویه مانند انقباضات، زخم های فشاری و ترومبوز ورید عمقی را افزایش دهد. ورزش درمانی با بهبود گردش خون، جلوگیری از آتروفی عضلانی و حفظ تحرک مفاصل به کاهش این خطرات کمک می کند.
بهزیستی روانی: نشان داده شده است که فعالیت بدنی اثرات مثبتی بر خلق و خو و سلامت روان دارد. درگیر شدن در ورزش منظم می تواند علائم افسردگی و اضطراب را که معمولاً در بازماندگان سکته مغزی تجربه می شود، کاهش دهد، بهزیستی روانی کلی و سازگاری با زندگی پس از سکته را ارتقا دهد.
سلامت قلب و عروق: بازماندگان سکته مغزی در معرض افزایش خطر سکته مغزی مکرر و سایر عوارض قلبی عروقی هستند. ورزش درمانی، به ویژه ورزش های هوازی، آمادگی قلبی عروقی را بهبود می بخشد، فشار خون را کاهش می دهد و خطر حوادث عروقی بیشتر را کاهش می دهد.
تکنیک های ورزش درمانی
تمرینات قدرتی: ضعف یا فلج عضلات در سمت آسیب دیده بدن یک پیامد شایع سکته مغزی است. تمرینات قدرتی این عضلات را برای بهبود قدرت و استقامت هدف قرار می دهند و افراد را قادر می سازند تا فعالیت های عملکردی را به طور موثرتری انجام دهند. نمونه هایی از تمرینات قدرتی شامل تمرینات مقاومتی با وزنه، باندهای مقاومتی یا تمرینات وزن بدن مانند اسکات و لانژ می باشد.
تمرینات تعادلی و هماهنگی: اختلال در تعادل و هماهنگی چالش های مهمی برای بازماندگان سکته مغزی است و می تواند خطر سقوط را افزایش دهد. تمرینات تعادلی، مانند ایستادن روی یک پا یا انجام حرکات پویا روی سطوح ناپایدار، به بهبود کنترل تعادل و کاهش خطر سقوط کمک می کند. تمرینات هماهنگی، از جمله رسیدن، گرفتن و دستکاری اشیا، بر بازگرداندن حرکات صاف و هماهنگ تمرکز دارند.
تمرینات انعطاف پذیری و دامنه حرکتی: سفتی عضلانی (اسپاستیسیته) و انقباضات مفصلی پس از سکته شایع هستند و می توانند حرکت و عملکرد را محدود کنند. تمرینات انعطاف پذیری با هدف افزایش طول عضلات و انعطاف پذیری مفاصل، کاهش سفتی و بهبود دامنه حرکتی انجام می شود. تمرینات کششی با هدف قرار دادن گروه های عضلانی خاص به کاهش سفتی و جلوگیری از ایجاد انقباض کمک می کند.
بیشتر بخوانید : آینه درمانی در بیماران سکته مغزی
آموزش راه رفتن: اختلال در راه رفتن برای بسیاری از بازماندگان سکته مغزی یک چالش مهم است و می تواند به شدت بر تحرک و استقلال تأثیر بگذارد. تمرین راه رفتن شامل تمرینات و تکنیک های مختلفی با هدف بهبود توانایی راه رفتن است، از جمله جابجایی وزن، تمرین قدم زدن و راه رفتن با وسایل کمکی مانند واکر یا عصا. تمرین تردمیل، با یا بدون حمایت از وزن بدن، یک مداخله معمول برای بهبود سرعت و استقامت راه رفتن است.
ورزش های قلبی عروقی: ورزش های هوازی مانند پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا برای بهبود تناسب اندام قلبی عروقی و سلامت کلی مفید است. ورزش قلبی عروقی را می توان بر اساس توانایی ها و ترجیحات فردی تنظیم کرد و با افزایش تحمل به تدریج شدت آن افزایش می یابد. ورزش هوازی منظم نه تنها سلامت قلب و عروق را افزایش می دهد، بلکه به بهبود استقامت و استقامت برای فعالیت های روزانه کمک می کند.
