ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خود ایمنی است که مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) را تحت تاثیر قرار می دهد. ام اس زنان را بیشتر از مردان مبتلا می کند. این اختلال بیشتر در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی تشخیص داده می شود، اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. ام اس در اثر آسیب به غلاف میلین ایجاد می شود. این غلاف پوشش محافظی است که سلول های عصبی را احاطه کرده است. هنگامی که این پوشش عصبی آسیب می بیند، سیگنال های عصبی کند یا متوقف می شوند. آسیب عصبی ناشی از التهاب است. التهاب زمانی رخ می دهد که سلول های ایمنی بدن به سیستم عصبی حمله کنند. این می تواند در هر ناحیه ای از مغز، عصب بینایی و نخاع رخ دهد. مشخص نیست دقیقا چه چیزی باعث این بیماری می شود. رایج ترین تصور این است که این بیماری توسط یک ویروس، یک نقص ژنی یا هر دو ایجاد می شود. عوامل محیطی نیز ممکن است نقش داشته باشند. اگر سابقه خانوادگی ام اس دارید یا در بخشی از کره زمین زندگی می کنید که ام اس در آن شایع تر است (مناطق دورتر از خط استوا) احتمال ابتلا به این بیماری کمی بیشتر است.
کاردرمانی ام اس در منزل که توسط متخصصان ما در بهترین مرکز کاردرمانی در منزل تهران ارائه می شود نقش مهمی در بهبود شرایط مبتلایان به این بیماری دارد.
اکنون ممکن است بپرسید، چگونه می دانید که مبتلا به این اختلال هستید؟ علائم ام اس می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد زیرا محل و شدت هر حمله می تواند متفاوت باشد. اپیزودها ممکن است روزها، هفته ها یا ماه ها طول بکشد. حتی ممکن است دوره های طولانی مدتی داشته باشید که علائمی نداشته باشید. ما به این می گوییم بهبودی. از آنجایی که ام اس ممکن است به اعصاب هر قسمت از مغز یا نخاع آسیب برساند، ممکن است علائمی در بسیاری از قسمت های بدن داشته باشید. ممکن است مشکلات عضلانی، از جمله از دست دادن تعادل، اسپاسم عضلانی، بی حسی، مشکل در حرکت بازوها یا پاها، حتی مشکل در راه رفتن داشته باشید. ممکن است مشکلات روده و مثانه مانند یبوست، مشکل در ادرار کردن یا میل مکرر به ادرار کردن داشته باشید. ممکن است دوبینی، درد چشم یا حرکات کنترل نشده چشم داشته باشید. احتمالاً بسیار خسته خواهید بود و اغلب در اواخر بعد از ظهر بدتر می شود. و اینها تنها تعدادی از بسیاری از علائم احتمالی ام اس هستند. از آنجایی که علائم ام اس ممکن است شبیه علائم سایر اختلالات سیستم عصبی باشد، پزشک شما می خواهد آنها را رد کند.
تشخیص ام اس چگونه است؟
اگر با دو قسمت مختلف سیستم عصبی مرکزی خود (مانند رفلکس های غیرطبیعی) در دو زمان مختلف مشکل داشته باشید، ممکن است پزشک شما به ام اس مشکوک شود. یک معاینه عصبی ممکن است نشان دهد که عملکرد شما در یک ناحیه از بدن شما کاهش یافته است یا ممکن است در بسیاری از نقاط بدن شما پخش شده باشد. ممکن است رفلکس های غیر طبیعی، کاهش توانایی حرکت بخشی از بدن، از دست دادن حس داشته باشید. معاینه چشم ممکن است پاسخ غیرطبیعی مردمک، تغییرات در میدان بینایی شما یا مشکل در بینایی را نشان دهد.
هیچ درمان شناختهشدهای برای این بیماری وجود ندارد، بنابراین پزشک شما روی درمانهایی برای کاهش سرعت این اختلال، کنترل علائم و کمک به شما برای حفظ کیفیت طبیعی زندگی تمرکز میکند. پزشک شما می تواند داروهای مختلفی را برای کمک به این امر تجویز کند. ممکن است مجبور شوید چندین دارو مصرف کنید. امید به زندگی با ام اس می تواند طبیعی یا تقریبا طبیعی باشد. اکثر افراد مبتلا به ام اس به مدت ۲۰ سال یا بیشتر به راه رفتن و فعالیت در محل کار خود با حداقل ناتوانی ادامه می دهند. میزان ناتوانی و ناراحتی می تواند به این بستگی دارد که شما چند وقت یکبار دچار حملات می شوید، چقدر بد هستند و چه بخشی از سیستم عصبی مرکزی تحت تأثیر هر حمله قرار می گیرد. اکثر افراد بین حملات به عملکرد طبیعی یا تقریباً طبیعی خود باز می گردند. اما با گذشت زمان، بسیاری از افراد مبتلا به ام اس به ویلچر نیاز خواهند داشت. برای کمک به حفظ کیفیت زندگی طبیعی، پزشک ممکن است بسته به نیاز شما فیزیوتراپی ، گفتار درمانی ، کاردرمانی و گروه های حمایتی را پیشنهاد دهد. شروع یک برنامه ورزشی در اوایل دوره اختلال، تغذیه صحیح و استراحت کافی نیز می تواند کمک کننده باشد.
علائم و عوارض ام اس
از آنجایی که ام اس در همه بیماران به طور متفاوتی پیشرفت می کند، تشخیص علائم اولیه خاص دشوار است. اما چند بیماری رایج وجود دارد که ممکن است پزشک را به بررسی ام اس احتمالی سوق دهد. این موارد عبارتند از:
- بی حسی یا گزگز در اندام ها. این می تواند نشانه اولیه آسیب عصبی احتمالی ناشی از ام اس باشد.
- مشکلات بینایی بسیاری از بیماران پس از تجربه تاری دید یا درد همراه با حرکت چشم، به پزشک خود مراجعه می کنند. این اغلب اولین علامتی است که عصب بینایی تحت تأثیر ام اس قرار گرفته است.
- سرگیجه یا مشکل در حفظ تعادل این غیرمعمول نیست که بیمارانی که در نهایت مبتلا به ام اس هستند، از سرگیجه شکایت کنند یا احساس کنند اتاق در حال چرخش است.
علائم کمتر شایع عبارتند از:
- مشکل در صحبت کردن
- مشکل در بلع
- تشنج
- از دست دادن شنوایی
روش های درمان
اگرچه درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما داروهایی وجود دارند که می توانند به کاهش تعداد و شدت عود در برخی افراد کمک کنند. اینها را درمان های اصلاح کننده بیماری یا داروهای اصلاح کننده بیماری می نامند. اینها میزان آسیب و اسکار غلاف میلین (لایه ای که اعصاب شما را احاطه می کند) را کاهش می دهد که با عودهای ام اس مرتبط است. این درمان ها احتمال بروز علائم پیشرونده ام اس را کاهش می دهد. آنها همچنین ممکن است به کاهش بدتر شدن ناتوانی در ام اس کمک کنند. تغییرات برای بهبود سلامت کلی بیمار – از جمله اولویت دادن به استراحت مناسب، کاهش استرس، ورزش منظم و یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی – نیز می تواند علائم را کاهش می دهد.
توانبخشی ام اس با کاردرمانی در منزل
توانبخشی با روش هایی همچون فیزیوتراپی و کاردرمانی ام اس یکی از موثرترین راهکارها در بهبود عوارض جسمی و حرکتی ایجاد شده برای بیمار است. کاردرمانی در منزل و کلینیک نقش مهمی در افزایش استقلال فرد در انجام فعالیت هایش و کاهش وابستگی وی به اطرافیان دارد. هدف از کار درمانی ام اس، کمک به فرد برای حفظ و تقویت مهارت ها برای زندگی بطور مستقل است.کاردرمانی به فرد کمک می کند تا با شرایط ایجاد شده کنار آمده و بتواند مهارت های خود را برای انجام فعالیت های مورد نیاز تقویت کند.فعالیت هایی مانند حمام رفتن ، غذا خوردن ، لباس پوشیدن و … ممکن است برای بیمار مبتلا به ام اس دشوار باشد که با کاردرمانی می توان به بهبود آن ها کمک کرد.کاردرمانگر ابتدا به طور کامل مشکلات ایجاد شده و همچنین توانمندی های فرد را ارزیابی کرده و پس از برنانه توانبخشی مناسبی را برای بیمار تنظیم می کند.
هدف اصلی کاردرمانی افزایش استقلال فرد در زندگی و رسیدن به بالاترین سطح عملکرد است. کاردرمانگران با ارزیابی دقیق تواناییها و محدودیتهای هر فرد، برنامه درمانی شخصیسازی شدهای را طراحی میکنند. این برنامه شامل تمرینات و فعالیتهایی است که به بهبود مهارتهای حرکتی، شناختی، حسی و اجتماعی فرد کمک میکند.
به طور کلی، کاردرمانی به بیماران در زمینههای زیر کمک میکند:
- بهبود مهارتهای حرکتی: تقویت عضلات، بهبود هماهنگی، افزایش دامنه حرکتی و بهبود مهارتهای دستکاری اشیاء.
- تقویت تواناییهای شناختی: بهبود حافظه، توجه، حل مسئله، قضاوت و درک مفاهیم.
- افزایش استقلال در انجام فعالیتهای روزانه: کمک به بیمار در انجام کارهایی مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن، استحمام، استفاده از توالت و انجام کارهای خانه.
- بهبود تعاملات اجتماعی: افزایش مهارتهای ارتباطی، بهبود روابط بین فردی و شرکت در فعالیتهای اجتماعی.
- کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی: استفاده از تکنیکهای مدیریت درد و آموزش استراتژیهای مقابله با مشکلات.
کاردرمانگر ابتدا با شما صحبت میکند تا درک کاملی از شرایط شما، اهداف شما و فعالیتهایی که میخواهید انجام دهید، به دست آورد. سپس، او یک ارزیابی جامع انجام میدهد تا تواناییها و محدودیتهای شما را ارزیابی کند. بر اساس نتایج ارزیابی، متخصص کاردرمانی ام اس یک برنامه درمانی شخصیسازی شده برای شما طراحی میکند. این برنامه ممکن است شامل تمرینات فیزیکی، فعالیتهای شناختی، آموزش مهارتهای زندگی روزمره، استفاده از تجهیزات کمکی و مشاوره باشد.
کلمات مرتبط :
کاردرمانی ام اس – کاردرمانی خوب در نارمک – بهترین مرکز توانبخشی در شرق تهران